PIEŚŃ O WÖLUNDZIE
(VÖLUNDARKVIDA)
Treść: Pieśń opowiada o zemście genialnego kowala Wölunda, którego król Nidud kazał pojmać, by tylko dla niego wyrabiał niezwykłe klejnoty. Wölund został umieszczony przez króla na samotnej wyspie. Aby nie uciekł, podcięto mu ścięgna u nóg. Pracując, kowal myślał cały czas o zemście. Gdy nadeszła stosowna chwila zabił synów Niduda, uwiódł jego córkę, a potem za pomocą czarów uniósł się w powietrze i odleciał z wyspy, drwiąc z cierpień Niduda.
Nidud zwał się król
pewien w Szwecji. Miał on dwóch synów i córkę; na imię było jej Bodwild. Było
trzech braci, byli to synowie króla Finów: jeden zwał się Slagfinn, drugi Egill,
trzeci Wölund. Jeździli na nartach i polowali na zwierzynę. Przybylu do
Ulfdalu i pobudowali tam sobie domy. Była tam woda, miała nazwę Ulfsjar. Wczesnym
rankiem napotkali u zarośniętego trzciną brzegu trzy dziewice, przędły len.
Leżały koło nich łabędzie szaty, były to walkirie. Dwie z nich były córkami
króla Hlödwera, Hladgunn Swanhwit i Herwör Alwitr, trzecia zaś, Ölrun,
była córką Kïara z Wallandii.
Zabrali je ze sobą do domu. Egill dostał Ölrun, Slafginn - Swanhwit, a
Wölund - Alwitr. Żyli ze sobą przez siedem zim; potem poleciały, by być
obecne podczas bitew - i nie wróciły. Wtedy pobiegł na nartach Egill by szukać
Ölruny, a Slagfinn szukał Swanhwity, Wölund jednak pozostał w Ulfdalu.
Był to najumiejętniejszy w swej sztuce mąż, zgodnie z tym, co opowiadają ludzie
w starych podaniach. Król Nidud kazał go schwytać, jak to o tym opowiada ta
pieśń.
1. Z południa leciały dziewice ciemnym borem,
Pod inną postacią, by losem bitwy rozrządzać;
U brzegu jeziora siadły - by odpocząć -
Z południowych kraj dziewy, [drogi len przędły.]
2.[..............................]
[.................................]
Jedną Egill wziął w objęcia,
Piękne dziewczę o białej piersi.
3. Drugą
Swanhwit, jak łabędź białą
[.............................................]
A trzecia, tamtych towarzyszka,
Jasną szyję Wölunda ramieniem objęła.
4. Siedem
zim w ten sposób żyły,
Przez całą ósmą się nudziły.
Dziewiątej zimy konieczną stała się rozłąka,
Tęskniły dziewczyny za ciemnym borem -
By pod inną postacią losem bitw rozrządzać.
5. Powrócił
z łowów bystrooki strzelec,
Z dalekiej wracał Wölund wyprawy,
Slagfinn i Egill, sale zastali puste,
Chodzili tam i nazad, rozglądali się wszędzie.
6. Na wschód
kierował narty Egill za Ölruną,
Na południe Slagfinn szukając Swanhwity,
Tylko Wölund pozostał w Ulfdalu
[................................................]
7. Rudym
złotem oprawiał kamienie promienne,
Pierścienie wszystkie na sznur nizał,
Tak czekał swej jasnej kobiety,
By powróciła do niego.
8. Dowiedział
się Nidud, Nïarów król,
Że samotny siedzi Wölund w Ulfdalu:
Nocą szli woje - gwoźdźmi bite zbroje,
Tarcze połyskiwały w półksiężyca świetle.
9. Zsiedli
z siodeł w szczytowej stronie dworu
I weszli do świetlicy,
Zobaczyli nizane na sznur pierścienie,
Siedem setek ich było - tych, co Wölund miał.
10. Zdjęli
je wszystkie, potem znów nanizali,
Oprócz jednego, który zatrzymali;
[..........................................]
[..........................................]
11. Powrócił
z łowów bystrooki strzelec,
Z dalekiej wrócił Wölund wyprawy,
Szedł brunatnej piec mięso niedźwiedzicy,
Prędko wzniecił się ogień suchymi drzazgami.
12. Siadł
na niedźwiedziej skórze i pierścienie liczył
Alfów dziedzic - jednego mu brakło,
Myślał więc, że Hlödwera córa,
Alwitr młoda doń powróciła.
13. Siedział
tak długo, aż sen go zmorzył,
Zbudził się - obezwładniony;
Ujrzał, że ręce zakute w kajdany,
A nogi spętane.
Wölund rzekł:
14. "Jacyż to są władcy, co na mnie nałożyli
Łyka i mnie spętali?"
Ozwał się Nidud, Nïarów król:
"Gdzieżeś wydobył, Wölundzie, Alfów dziedzicu,
Nasze złoto w Ulfdalu?"
Wölund rzekł:
15. "Nigdy złota nie było na Graniego szlaku,
I daleko - myślę - jest stąd do wzgórz Renu;
Więcej nie pamiętam, mieliśmy skarbów
Kiedyśmy w ojczyźnie żyli".
16. |2. Hladgunn i Herwör
zrodzone z Hlödwera,
Mądra była Ölrun Kïara córka.|
17. Stała na dworze wielkiej
wiedzy żona Niduda,
Weszła, przez długą salę kroczyła,
Zatrzymała się, głos zniżyła:
"Nie jest łagodny ten, co z lasu przychodzi".
Nidud król dał swej Bodwildzie pierścień złoty, ten, który zdjął ze sznura u Wölunda, sam zaś nosił miecz, który należał do Wölunda. A królowa rzekła:
18. "Oczy jego jak
u węża błyszczące,
Zęby się ukazują, gdy na miecz spojrzy
I gdy na Bodwildy pierścień patrzy,
Podetnijcie mu ścięgna i ich siłę,
Osadźcie potem na Saewarstadzie!"
Tak uczyniono; podcięte zostały mu ścięgna u kolan i osadzono go spory kawał od lądu, na holmie, który nosił nazwę Säwarstad. Kuł on tam królowi wszelakie kosztowności. Żaden człowiek nie śmiał jechać do niego, jedynie król sam.
Wölund śpiewał:
19. "Miecz błyszczy Nidudowi u pasa,
Ten, który ostrzyłem, jakiem mógł najzręczniej,
Hartował w ogniu najżarliwszym - jak mi się zdało -
Miecz ten lśniący na zawsze mi zabrany;
Teraz nosi Bodwild pierścień rudozłoty
Mojej dziewczyny - zemsty nie doczekam się nigdy"
20. Tak siedział, nie
spał, kuł tylko młotem
Aż podstęp ukuł Nidudowi;
Przybiegli chłopcy dwaj, by na skarby patrzeć,
Niduda synowie, do Saewarstadu.
21. Podeszli do skrzyni,
zażądali kluczy
Zły zamysł stał otworem, gdy w głąb zajrzeli;
Wiele było tam rzeczy, co się chłopcom zdały
Rudym złotem i kosztownościami.
Wölund rzekł:
22. "Przyjdźcie obaj, sami, przyjdźcie innego dnia!
Wszystko to złoto w darze otrzymacie;
Ale nie mówcie dziewczętom ni służbie we dworze,
I w ogóle nikomu, że do mnie idziecie".
23.[...........................................]
[...............................................]
Woła teraz prędko jeden do drugiego,
Chłopaczek do brata: "chodźmy zobaczyć pierścienie!"
24. Podeszli do skrzyni,
zażądali kluczy -
Zły zamysł stał otworem gdy w głąb zajrzeli;
Odciął głowy obu chłopców
A ciała pogrzebał w dole pod miechem kowalskim.
25. Ale z czaszek, co
włosem pokryte były,
Srebrem okute zrobił czasze, Nidudowi w darze,
A z oczu zrobił kamienie drogocenne
I biegłej w czarach posłał małżonce Niduda.
26. A z ząbków obu chłopców
Ukował sprzączki, posłał Bodwildzie;
Wtedy Bodwild pierścienie chwaliła,
[............................................]
27. [......................................]
[...........................................]
[...] który się złamał:
"Nie śmiem powiedzieć, jak tylko tobie".
28. "Tak ci naprawię
złamany klejnot,
Że ojcu twemu zda się piękniejszy
I matce twojej o wiele lepszy,
Lecz tobie samej - taki jak przedtem..."
29. Napojem ją oszołomił
przemyślnym sposobem,
Zmorzył ją sen na ławie.
"Teraz zemsty doznałem za wszystkie moje krzywdy,
Prócz zemsty na zbrodniczej kobiecie".
30.[..............................................]
[..................................................]
Na moje żądanie - czarów pieśń wzniósł
Wölund - niech władzę odzyskam
W członkach przez zbirów Niduda okaleczonych".
31. Wölund zaśmiał
się, uniósł w powietrze,
Bodwild płacząc powracała z wyspy.
32. Stała na dworze pełna
wiedzy żona Niduda,
Weszła, przez długą salę kroczyła
- Zniżył lot, spoczął na ogrodzeniu -
"Ty nie śpisz, Nidud, Nïarów władco?"
Nidud rzekł:
33. "Wciąż tylko czuwa, woli pozbawion,
Snu nie zaznałem odkąd synowie zginęli;
Zimna jest głowa moja, zimne są rady twoje,
Chciałbym rozmawiać z Wölundem.
34. Powiedz mi Wölundzie,
Alfów książę
[.........................................................]
[.........................................................]
Co z wspaniałymi mymi stało się synami?"
Wölund rzekł:
35. "Przysięgę masz mi naprzód złożyć
Na burtę statku i na tarczy krąg,
Na konia grzbiet i na miecza ostrze,
Że nie zamęczysz żony Wölunda,
Że mej niewiasty zabójcą nie będziesz,
Choć mam kobietę, która ci jest bliska
I dziecko mam na twoim dworze.
36. Idź do kuźni, coź
dla mnie zbudował,
Kowadło krwią jest zbroczone;
Synom głowy uciąłem,
Ciała w dole pod miechem kowalskim grzebałem.
37. A czaszki obie, co
włosem pokryte były
Okułem srebrem, Nidudowi posłałem,
Z oczu drogocenne zrobiłem kamienie
I biegłej w czarach małżonce darowałem.
38. A z ząbków obu chłopców
Zrobiłem sprzączki, posłałem Bodwildzie,
Nosi teraz Bodwild dziecko pod sercem,
Własna obojga was córka".
Nidud rzekł:
39. "Nie ma słów, co dotknęłyby mnie boleśniej,
Ani za jakie złorzeczyłbym ci gorzej;
Nie ma człowieka, co ściągnąłby z konia,
Ani strzelca, co by cię ustrzelił,
Tam, gdzie bujasz pośród chmur".
***
41. Potem rzekł Nidud,
Nïarów król:
"Wstań, Thakradzie, sługo najwierniejszy!
Poproś Bodwildę, dziewczę o lśniących rzęsach,
Niech pięknie ozdobiona przyjdzie, by z ojcem rozmawiać".
42. [.......................................................]
[............................................................]
"Czy prawdą jest, Bodwildo, co mi powiedziano,
Czy siedziałaś razem z Wölundem na holmie?"
Bodwild rzekła:
43. "Prawdą jest, Nidud, co on ci powiedział,
Siedziała razem z Wölundem na holmie,
Godzina rozkoszy, co stać się nie była powinna.
Oprzeć mu się nie umiałam,
Oprzeć mu się nie chciałam".